چرا یک سهام زیان ده را نمیفروشیم؟

• حسنخاني راد اشكان
• 2025-01-15

سرمایه‌گذاران بازار سهام گاهی با تصمیماتی روبرو می‌شوند که از نظر منطقی قابل توضیح نیستند. یکی از این تصمیمات، نگهداری سهامی است که به زیان تبدیل شده است. این پدیده نه تنها در بین مبتدیان بلکه در میان سرمایه‌گذاران حرفه‌ای نیز دیده می‌شود. چرا گاهی تصمیم می‌گیریم که سهام زیان‌ده را نگه داریم، حتی زمانی که وضعیت آن روشن است؟

این رفتار می‌تواند نتیجه‌ای از ترکیب عواملی همچون احساسات، ترس از شکست یا امید به بازگشت قیمت‌ها باشد. بسیاری از سرمایه‌گذاران به جای پذیرش زیان، امیدوارند که شرایط به زودی تغییر کند و سرمایه‌گذاری آنها دوباره سودده شود. این حالت ممکن است به دلیل اثر روانی و تمایل به جلوگیری از پذیرش اشتباهات گذشته باشد.

در این مقاله به تحلیل دلایل مختلف این رفتار می‌پردازیم و به بررسی عوامل روانشناختی، اقتصادی و حتی اجتماعی که بر تصمیمات سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارند، خواهیم پرداخت. در نهایت، هدف ما درک بهتر این رفتار و کمک به تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر در آینده است.

چرا احساس ضرر می‌کنیم؟

احساس ضرر در بازار سرمایه یک پدیده طبیعی است که بسیاری از سرمایه‌گذاران با آن مواجه می‌شوند. زمانی که ارزش یک دارایی کاهش می‌یابد، این احساس به سرعت شکل می‌گیرد و باعث می‌شود تا فرد تمایل به کاهش آسیب خود داشته باشد. این احساس نه تنها از نظر مالی، بلکه از جنبه‌های روانی نیز تاثیر زیادی بر تصمیم‌گیری‌ها دارد.

درک دقیق احساس ضرر می‌تواند به ما کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیریم و از احساسات خود برای مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها بهره ببریم. این احساس از ترکیب عواملی نظیر ترس، ناامیدی و گاهی حتی خودخواهی ناشی می‌شود. در این بخش، به بررسی دلایل روانشناختی احساس ضرر و چگونگی مدیریت آن خواهیم پرداخت.

نظریه‌های روانشناسی در بازار سهام

در بازار سهام، رفتار سرمایه‌گذاران تحت تاثیر عوامل روانشناختی مختلفی قرار می‌گیرد که می‌تواند تصمیمات مالی آنها را به طور قابل توجهی تغییر دهد. این عوامل به گونه‌ای عمل می‌کنند که افراد به جای تحلیل منطقی و استراتژیک، بیشتر بر اساس احساسات و باورهای شخصی خود عمل می‌کنند. نظریه‌های روانشناسی تلاش دارند تا توضیح دهند چرا سرمایه‌گذاران گاهی تصمیمات غیرمنطقی می‌گیرند و چرا این تصمیمات ممکن است به زیان تبدیل شوند.

اثر تصمیم‌گیری در شرایط عدم اطمینان

در بازارهای مالی، سرمایه‌گذاران غالباً با عدم اطمینان و اطلاعات ناقص روبرو هستند. در این شرایط، افراد تمایل دارند که تصمیماتی اتخاذ کنند که با احساسات آنها همخوانی داشته باشد، به جای اینکه صرفاً براساس داده‌ها و تحلیل‌های منطقی اقدام کنند. این رفتار به عنوان یک مکانیسم روانشناختی شناخته می‌شود که افراد در مواجهه با عدم قطعیت، تصمیمات احساسی و عجولانه می‌گیرند.

اثر هاله‌ای و خوش‌بینی غیرواقعی

اثر هاله‌ای یکی از مفاهیم روانشناسی است که نشان می‌دهد افراد گاهی از ویژگی‌های خاص یک شرکت یا سهام به طور کلی قضاوت می‌کنند. در این شرایط، یک سرمایه‌گذار ممکن است به دلیل موفقیت‌های گذشته یا ویژگی‌های ظاهری مثبت، تصمیم بگیرد که سهام زیان‌ده را نگه دارد، حتی اگر شواهد نشان‌دهنده ضرر بیشتر باشند. این نوع خوش‌بینی غیرواقعی می‌تواند فرد را از تصمیم‌گیری منطقی دور کند.

نگاهی به رفتار سرمایه‌گذاران

رفتار سرمایه‌گذاران در بازار سهام به شدت تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که گاهی می‌تواند بر تصمیمات آنها اثرات منفی بگذارد. یکی از ویژگی‌های مهم این رفتارها، تصمیماتی است که به جای تحلیل منطقی، بر اساس احساسات و واکنش‌های روانی صورت می‌گیرد. این تصمیمات ممکن است به حفظ سهام زیان‌ده منتهی شود و سرمایه‌گذاران را از فروش به موقع آن بازدارد. در این بخش، به بررسی رفتارهای رایج سرمایه‌گذاران در این شرایط خواهیم پرداخت.

پدیده‌های رفتاری در مواجهه با ضرر

سرمایه‌گذاران در مواجهه با ضرر تمایل دارند تا از احساسات خود پیروی کنند و کمتر به تحلیل‌های منطقی توجه داشته باشند. در چنین شرایطی، بسیاری از افراد به جای فروش سهام زیان‌ده، به امید بازگشت قیمت‌ها یا جلوگیری از پذیرش اشتباهات خود، آن را نگه می‌دارند. این رفتار گاهی به دلیل تمایل به کاهش احساس شکست و حفظ اعتماد به نفس سرمایه‌گذار شکل می‌گیرد.

رابطه با ترس و طمع

یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر رفتار سرمایه‌گذاران، رابطه پیچیده‌ای است که بین ترس و طمع وجود دارد. در حالی که طمع می‌تواند به امید سود بیشتر، تصمیمات ریسک‌پذیر را تحریک کند، ترس از زیان نیز می‌تواند مانع از پذیرش واقعیت و فروش سهام زیان‌ده شود. این تعادل پیچیده میان ترس و طمع در نهایت می‌تواند منجر به تصمیماتی شود که در کوتاه‌مدت به زیان بیشتر منتهی گردد.

چگونه ترس از ضرر تصمیمات ما را شکل می‌دهد؟

ترس از ضرر یکی از قوی‌ترین احساساتی است که سرمایه‌گذاران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به شدت بر روند تصمیم‌گیری آنها اثر بگذارد. زمانی که ارزش یک سهام کاهش می‌یابد، این ترس ممکن است باعث شود که فرد تصمیمات شتابزده‌ای بگیرد و از فروش آن اجتناب کند. به جای پذیرش ضرر، افراد تمایل دارند تا امید داشته باشند که شرایط تغییر کند، حتی اگر شواهد نشان‌دهنده خلاف آن باشد.

اثر ترس در تصمیم‌گیری کوتاه‌مدت

ترس از ضرر معمولاً باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران در کوتاه‌مدت به دنبال راه‌هایی برای جلوگیری از زیان بیشتر باشند. این افراد ممکن است به جای فروش سهام زیان‌ده، آن را نگه دارند تا شاید قیمت دوباره افزایش یابد. این رفتار می‌تواند منجر به بروز اشتباهات بزرگ‌تر در آینده شود، زیرا تصمیم‌گیری بر اساس ترس، به جای تحلیل دقیق و منطقی، صورت می‌گیرد.

اثر روانی ترس بر اعتماد به نفس

ترس از ضرر به نوعی به کاهش اعتماد به نفس سرمایه‌گذاران می‌انجامد. بسیاری از افراد از پذیرش اشتباهات خود و تصمیم به فروش سهام زیان‌ده اجتناب می‌کنند، زیرا این کار می‌تواند احساس شکست و از دست دادن را برای آنها به همراه داشته باشد. این نوع نگرش می‌تواند باعث شود که سرمایه‌گذار در تله‌های روانی گرفتار شود و نتواند تصمیمات بهتری برای آینده اتخاذ کند.

پایبندی به استراتژی‌های سرمایه‌گذاری

در بسیاری از موارد، سرمایه‌گذاران به دلایل مختلف از استراتژی‌های خود انحراف پیدا می‌کنند و تصمیم می‌گیرند که سهام زیان‌ده را نگه دارند. یکی از این دلایل، پایبندی به استراتژی‌های بلندمدت است که ممکن است در لحظه‌ای خاص به نظر غیرمنطقی بیاید. این افراد به این باور دارند که اگر به استراتژی خود وفادار بمانند، در نهایت نتیجه‌ای مثبت خواهند گرفت. در این بخش، به بررسی دلایلی که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران در شرایط زیان، استراتژی‌های خود را تغییر ندهند، خواهیم پرداخت.

اهمیت استراتژی‌های بلندمدت

سرمایه‌گذارانی که به استراتژی‌های بلندمدت پایبند هستند، معمولاً به نوسانات کوتاه‌مدت توجه زیادی ندارند. آنها به جای تصمیم‌گیری سریع بر اساس ضررهای فوری، معتقدند که در طول زمان، بازار به سمت رشد حرکت خواهد کرد. این نوع نگاه می‌تواند به حفظ سرمایه و افزایش بازدهی در بلندمدت منجر شود. برخی از ویژگی‌های این نوع استراتژی عبارتند از:

• تمرکز بر اهداف بلندمدت
• عدم واکنش به نوسانات کوتاه‌مدت
• انتظار برای بازگشت بازار و جبران زیان‌ها

پذیرش ریسک و استراتژی‌های متنوع

پایبندی به استراتژی‌های سرمایه‌گذاری گاهی به این معنی است که سرمایه‌گذار باید ریسک‌های محتمل را بپذیرد و برای آن آماده باشد. برخی از افراد از کاهش ارزش سهام خود می‌ترسند، اما در عین حال می‌دانند که برای رسیدن به اهداف بلندمدت باید تن به ریسک بدهند. این رویکرد گاهی از طریق تنوع در پرتفوی سرمایه‌گذاری به کار می‌رود تا ریسک‌ها کاهش یابد. از جمله ویژگی‌های استراتژی‌های متنوع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. گسترش سرمایه‌گذاری در انواع مختلف دارایی‌ها
2. تخصیص وجوه به بخش‌های مختلف بازار
3. کاهش تاثیر زیان‌های متمرکز در یک دارایی خاص